اخبار و مقالات

انواع ظروف یکبار مصرف

1-      ظروف یکبار مصرف یلاستیکی

2-      ظروف یکبار مصرف گیاهی

3-      ظروف یکبار مصرف فومی

4-      ظروف یکبار مصرف کاغذی

5-      ظروف یکبار مصرف آلومینیومی

 

ظروف یکبار مصرف پلاستیکی  از دو روش و سیستم قابل تولید میباشد

 

  1. A.     تولید ظروف یکبار مصرف پلاستیکی با سیستم تولید نیمه فرمینگ :
  2. B.      تولید ظروف یکبار مصرف پلاستیکی با سیستم تولید ترموفرمینگ

 

ظروف یکبار مصرف با مواد اولیه پلیمری بصورت عمده مصرف از 4 نوع مواد اولیه پلمری تولید میشود که از نظرفراوانی مصرف نیز به ترتیب زیر میباشند

 

 

توضیح مشخصات و کاربرد و مزایا ی انواع ظروف پلاستیکی نسبت به همدیگر

1 – ظروف پلی استایرنی

ظروف یکبار مصرف با مواد اولیه پلی استایرنی ، که از ابتدا نیز ظروف یکبار مصرف با این نوع مواد اولیه تولید و وارد زندگی مردم شده خود  در دو نوع میباشند که از نظر استحکام و فرم پذیری و رنگ به شرح ذیل میباشد :

1 الف – ظروف پلی استایرنی هایمپک (HIPS ): این نوع ظروف دارای رنگی مات متمایل به سفیدی میباشد که ظروف یکبار مصرف سفید رنگ یا رنگی از این نوع مواد ، که با تررکیب با رنگ سقید و یا هر رنگ مورد نظر تولید میشود . ظروف هایم پک از نظر نرم بودن نسبت به نوع دیگر بسیار نرم و انعطاف پذیر بوده ولی در صورت مچاله شدن و فشار بیش از حد مشخصی ظروف ترک و شکسته میشود از این ظروف قبلا برای بسته بندی صنایع لبنی  استفاده میشد و همکنون نیز تا حدی مصرف دارد مانند ظروف ماست ، خامه ، پنیر و بستنی و ظروف آبمیوه خوری سفید رنگ و همچنین ظروف غذا بدون درب که سابق مصرف داشت و همچنین انواع دیس ها و بشقابهای یکبار مصرف

2 ب – ظروف پلی استایرنی کریستال (GPPS) : این نوع ظروف دارای رنگی شیشه ای و شفاف بوده که ظروف یکبار مصرف شیشه ای و شفاف  نوع مواد ، تولید میشود . ظروف کریستال  از نظر استحکام  نسبت به نوع هایم پک  سخت تر  ولی بسیار شکننده میباشدو در صورت فشار در همان اول ترک و شکسته میشود  این ظروف بدلیل شکنندگی بالا برای بسته بندی خاصی استفاده نمیشو و فقط عمدتا برای مایعات   استفاده میشد و همکنون نیز تا حدی مصرف دارد مانند ظروف چایی ( سابق ) و ظروف آبمیوه خوری شیشه ای و یا ظروف مستطیل شکل که برای ظرف سالاد در غذا خوری سابقا استفاده میشد

همکنون در حدود 4 ، 5 سالی است که با رایج شدن سایر ظروف پلاستیکی  با مواد اولیه های دیگر این ظروف تقریبا از استفاده در مایعات مخصوصا داغ مانند چای و یا ماست با شیر داغ در حال منسوخ شدن است و در بحث سرطان زا بودن نیز ظروف پلیمری اصلی ترین ظروف مورد نظر همین ظروف پلی استایرنی میباشند که بعلت وجود ماده استایرن در مواد اولیه اش که مخصوصا در برخورد با مواد و مایعات داغ این ماده سمی فوری داخل محلول غآشامیدنی مخلوط میشود و همین علت اصلی و شکنندگی بالا و محدودیت در تولید بعضی از ظرو فبا اشکال و خصوصیات خاص موجب کم شدن مصرف و تولید این نوع ظروف شده است

لازم به توضیح است ظروف یکبار مصرف کلا در دو نوع روش قابل تولید میباشد :

 

روش اول  سیستم تولید ظروف یکبار مصرف پلاستیکی با نام: نیمه فرمینگ

 

درسیستم نیمه فرمینگ تمامی عملیات تولید در یک دستگاه انجام می شود با ترتیب این  که ، مواد اولیه به شکل گرانول پتروشیمی در قسمتی از خط تولید که  اکسترودر نامیده میشود ، ذوب و تبدیل به ورق گرم شده و قبل از سرد شدن  ورق البته با توجه به نوع و امکانات دستگاه این ورق ، بدون نورد و یکنواخت شدن , ورق گرم وارد قسمت پرس شده و در زیرقالب عملیات تولید ظروف انجام می پذیرد . با توجه به اینکه کل خط تولید شامل یکدستگاه با تکنولوژی ساده تر میباشد لذا قیمت این دستگاه نسبت به نوع دوم بسیار پایین تر است

و قابل ذکر است در این سیستم و دستگاه با توجه به مراحل تولید ، فقط از مواد پلی استایرن ( هر دو نوع کریستال و هایم پک ) میتوان ظروف یکبار مصرف تولید کرد

ب – ظروف یکبارمصرف پلاستیکی سیستم ترموفرمینگ :  (ظروف پلاستیکی PP,PS)

نوع دوم و تقریبا جدید و با کیفیت بالاتر سیستم تولید ظروف در ایران سیستم ترموفرمینگ بوده که خط تولید این سیستم بر خلاف سیستم قبلی شامل دو دستگاه بوده که در دستگاه اول که به نام خط تولید ورق می باشد مواد اولیه گرانول به ورق تبدیل و به صورت رول تولید می شود ودر دستگاه  دوم که به نام پرس ترموفرمینگ  میباشد ورق آماده تولید شده باعبوراز کوره حرارتی و رسیدن به درجه حرارت لازمه برای فرم گیری وارد قسمت پرس شده و درزیرقالب عملیات تولید ظروف انجام می پذیرد از مزایای این سیستم نسبت به سیستم نیمه فرمینگ می توان به تولید ظروف از انواع مواد اولیه پلیمری مانند پلی پروپلین PP , پی وی سی ,PVC  وپت PET و پلی اتیلن PE   و حتی گیاهی اشاره کرد

البته لازم به توضیح است که در تولید ظروف با این سیستم بصورت عمده از مواد پروپلین PP به عنوان مواد اولیه استفاده میگردد که از مزایای این مواد نسبت به مواد پلی استایرن(که سیستم قبلی نیمه فرمینگ فقط با مواد پلی استایرن قابلیت تولید ظروف را دارد) عدم سرطان زا بودن آن به دلیل عدم وجود ماده استایرن در آن است که در مواد پلی استایرنی هنگام استفاده از ظروف برای مواد و مایعات داغ  استایرن موجود در مواد آزاد شده و مخلوط  مواد و مایعات داخل آن میشود و عاملی بر سرطان زایی آن و تبلیغ ادارات وسازمانهای بهداشتی برعدم استفاده از این ظروف می باشد که در سیستم ترموفرمینگ با توجه به امکان تولید ظروف ازمواد پلی پروپلین تمامی موارد و مضرات عنوان شده رفع گشته است . همچنین با امکان تولید مواد پلی پروپیلن در چندین پتروشیمی ایران و متعادل بودن سیستم عرضه و تقاضا قیمت این مواد دارای نوسانی بسیار کمی بوده و در حال حاضرنیز پایینتر از مواد اولیه پلی استایرن بوده که همین امر در بحث تولید بعضی از ظروف عمده مصرف مانند لیوان چای وآب تفاوت فاحشی از نظر قیمت تمام شده ظروف  برای تولید کننده ایجاد کرده است

در سیسیتم نیمه فرمینگ  ورق مورد استفاده برای تبدیل و تولید ظروف با ظرفیتی محدود و بدون نورد شدن تولید و مورد استفاده قرار می گیرد ولی در سیستم ترموفرمینگ با توجه به اینکه ورق تولیدی در یک دستگاه جداگانه تولید و نورد شده  لذا اولا بدلیل محدود نبودن رول مورد استفاده برای تولید , میتوان ظروف را با تیراژی حدود 3 تا 4 برابر بالاتر از سیسیتم نیمه فرمینگ تولید نمود و دوما بدلیل نورد ورق تولیدی که باعث یکنواخت بودن ورق تولیدی در سیسیتم ترمو فرمینگ گشته لذا ظروف تولیدی دارای کیفیت یکسان و یک وزن در سیستم ترمو فرمینگ بوده و همچنین این امر موجب گشته تولید کننده با اعتماد بیشتری از دستگاه لیوان جمع کن اتوماتیک به جای جمع کردن دستی لیوان استفاده کند که هم بحث بهداشت بسته بندی ظروف با عدم تماس دست با محصول تولیدی رعایت و همچنین کاهش تعداد نیروی انسانی لازم برای تولید ظروف ,مخصوصا ظروف کوچکتر مانند لیوان را به همراه دارد که در سیستم نیمه فرمینگ بمنظور کنترل کیفی ظروف تولیدی استفاده از نیروی انسانی برای  جمع کردن دستی لیوان امری ضروری است. همچنین تولید ظروف با سیستم ترمو فرمینگ با توجه به اینکه خط تولید شامل 2 دستگاه مجزا بوده که در دستگاه اول مواد اولیه گرانول تبدیل به ورق پلاستیکی می شود و در دستگاه دوم از ورق پلاستیکی آماده ظروف تولید میشود لذا خود رول به صورت مجزا و بتنهایی به عنوان محصول نهایی  فروش برای مصارف کارخانجات بسته بندی فرم سیل یا پوشه های پلاستیکی یا کارت تلفن و….می توان استفاده نمود که در سیستم نیمه فرمینگ این امر غیر قابل امکان میباشد.

 

ظروف یکبار مصرف پلی پروپیلنی :

این نوع ظروف که با علامت اختصاری PP در زیر ظروف مشخص میشود تقریبا رنگ شیشه ای و نیمه شفاف بوده که با ترکیب با هر رنگ مورد نظز با همان رنگ قابلیت تولید دارد

این ظروف دارای استحکامی نرمال و قابل قبول در حد ظروف یکبار مصرف بوده ولی از نظر شکنندگی بسیار نرم میباشد در حدی که درصورت مچاله کردن کامل حتی ظروف نمیشکند و دوباره میتواند به شکل قبلی  و بدون ترک برگردد ،این نوع ظروف که تقریبا چند سالی است رایج شده بدلیل عدم وجود ماده استایرن در ترکیب اصلی خود ( پلی پروپیلن ) دارای مواد سمی مانند ظروف قبلی نیست و حتی با توجه به خاصیت مواد آن در صورت ترکیب با مایعات داغ نیز هیچگونه موادی از آن آزاد و در مواد داخل آن نفوذ نمیکند

تنها ظروف یکبار مصرف پلیمری که در تمامی دنیا بصورت مشترک مشکل بهداشتی نداشته و در حال استفاده است همین ظروف پلی پرو پیلنی میباشد// این نوع ماده پلیمری به حدی در برابر گرما و سایر شرایط مقاوم میباشد که از مواد اولیه این ظروف در صنایع تزریقی که ظروف ضخیم بسته بندی آشپزخانه ای را تولید میکنند ظروف دربدار خاص را که قابلیت استفاده برای گرم کردن مواد غذای داخل ماکرویومیباشد را تولید میکنند

همکنون نیز از چند سال قبل استفاده از این ظروف در ایران نیز شروع شده وبدلایل زیر استفاده از این مواد برای تولید ظروف بصورت تصاعدی بالا میرود

مقاومت خوب در برابر مایعات داغ از نظر عدم  تغیییر شکل

عدم وجود احتمال سرطانزا بودن مصرف این ظروف همانند ظروف قبلی پلی استایرنی

قیمت پایین مواد اولیه این ظروف نسبت به سایر مواد اولیه پلیمری

تولید مواد پلی پروپیلن در اکثر پتروشیمی های ایران (مواد قبلی پلی استایرن در کل ایران فقط در پتروشیمی تبریز تولید میگردد

با توجه به خاصیت مواد پلی پروپیلن ، امکان تولید انواع ظروف خاص با اشکال مختلف  و زوایا قابل امکان است

با انعطاف پذیری بالا احتمال شکستن و ترک برداشتن این ظروف در موقع حمل وبارگیری نسبت به سایر ظروف بسیار کمتر است

خاصیت و ساختار  این مواد اولیه امکان تولید ظروف با تیراژ بالا تر،  نسبت به سایر ظروف  را فراهم ساخته است

 

ظروف یکبار مصرف فومی:

ظروف یکبار مصرف فومی از جنس EPS تولید می شود و به صورت کلی در 3 مرحله و دستگاه تولید می گردد.

مرحله و دستگاه  اول خط تولید ظروف فومی : دراین مرحله مواد اولیه به صورت گرانول در قسمت اکسترودر خط تولید ذوب و هنگام خروج از T-DIE(محل خروج ورق) به صورت ورق در اثر دمیدن گاز مخصوص حالت انبساطی به خود گرفته و بعد از سرد شدن ورق به صورت رول تولید می شود.

مرحله  و دستگاه دوم خط تولید ظروف فومی :در این مرحله ی که در دستگاه وکیوم فرمینگ انجام میپذیرد ورق فومی پس از عبور از کوره در قالب مخصوص تحت مکش وکیوم فرم دهی و ظروف شکل گیری شده وو سپس در بعضی از پرسهای تمام اتوماتیک در ایستگاه آخر ظروف از ورق برش خورده وجدا میشوند

ولی در بعضی از پرس های نیمه اتوماتیک ورق همراه ظروف بصورت ابعاد بزرگی برش خورده و سپس بصورت دستی در پرس دیگری ظروف از ورق جدا میشود

مرحله  و دستگاه سوم دستگاه بازیافت و گرانولساز فومی : در این مرحله که مرحله بازیافت می باشد و ورق های ضایعاتی اول در دستگاه آسیاب مخصوص خرد شده و سپس در وارد اکسترودر دستگاه گرانولساز میشود و در این مرحله مواد ضایعاتی با مواد و رنگ افزودنی ذوب و مخلوط میشود و سپس به صورت رشته های نازک بسیار داغ از محل هد دای دستگاه خارج و بلافاصله توسط باد یا آب خنک شده و سفت میشود و در انتهای دستگاه این رشته ها به طول و ابعاد لازمه برش خورده و برای استفاده در دستگاه اول که خط تولید ورق میباشد آماده است

قابل ذکر است مواد اولیه این ظروف فقط  در یکی از پتروشیمی های ایران تولید می شود و به دلیل حجیم و منبسط بودن ظروف تولید آن فقط  دراطراف شهرهای بزرگ که فاصله مسافت محل تولید و مصرف بسیار کم باشد دارای توجیه اقتصادی است و از نظر صادرات به علت کرایه بالای حمل ونقل بدلیل حجیم بودن به هیچ عنوان توجیح اقتصادی ندارد مگر در شرایط خاص و با قیمت بالا مانند : عرا

2 – ظروف یکبار مصرف گیاهی :

ظروف گیاهی شامل ظروفی می شوند که مراحل تولید آن در سیستم ترموفرمینگ انجام می پذیرد  ولی با این تفاوت که خود گرانول مصرفی در خط تولید ورق نیز باید در دستگاهی جداگانه آماده شود.

خط تولید ظروف گیاهی شامل 3 مرحله  و 3 دستگاه مجزا می باشد :

در مرحله و دستگاه اول نشاسته ذرت یا برنج یا گندم در یک دستگاه مخصوص بعد از فرآوری لازمه تبدیل به گرانول نشاسته گیاهی مربوطه می شود

در مرحله و دستگاه دوم گرانول نشاسته در خط تولید ورقی که با خط های تولید ورق پلیمری از نظر ساختار سیلندر و ماردون متفاوت  می باشد با مخلوط پلیمری با درصد استاندارد ذوب و نورد وتبدیل به ورق و به صورت رول تولید می شود

در مرحله و دستگاه سوم رولهای ورق گیاهی در همان پرس ترموفرمینگ بعد از عبور از کوره حرارتی و گرم شدن پس از ورود به پرس در قسمت قالب عملیات تولید ظروف گیاهی انجام می پذیرد.با توجه به جدید بودن این سیستم و تعداد کم تولید کنندگان آن وهمچنین قیمت 3 تا 4 برابری خط تولید کامل ظروف گیاهی نسبت به خط تولید ظروف پلیمری و همچنین بالا بودن قیمت مواد اولیه گیاهی نسبت به مواد اولیه پلیمری لذا قیمت ظروف گیاهی نسبت به پلیمری تقریبا در حدود 2 برابرمی باشد و همچنین ظروف گیاهی قابلیت استفاده در صنایع بسته بندی لبنی و بستنی را نداشته و قابل آب بندی توسط درب نمیباشد

3 – ظروف یکبار مصرف کاغذی:

در این سیستم کاغذ مخصوص بصورت رول بعنوان مواد اولیه تولید در ضخامتهای مختلف چاپ شده و یا چاپ نشده وارد دستگاه شده و سپس بعد ازشکل گیری ضایعات آن برش می خورد و لیوان تولید میشود. مزایای نوع کاغذی لیوان , شیک بودن و بهداشتی بودن و تجزیه پذیر بودن آن می باشد ولی عدم تولید مواد اولیه در داخل ایران و وابستگی آن به واردات و همچنین امکان تولید فقط یک نوع ظرف با یک دستگاه (برای هر ظرفی مانند لیوان یا کاسه دستگاه جداگانه لازم بوده و مانند سایر ماشین آلات  با تعویض قالب شکل ظروف تولیدی تغییر نمی یابد) قیمت ظروف تولیدی در حدود 2 تا 3 برابر قیمت ظروف پلیمری می باشد و قابلیت استفاده در صنایع بسته بندی لبنی و بستنی را نداشته و قابل آب بندی توسط درب یا فویل نیست . ولی این ظروف توانسته حدود 2 درصد از بازار مصرف ظروف یکبار مصرف را به خود اختصاص دهد و در کافی شاپ ها یا هتل ها و پذیرایی در سمینارها و مهمانی ها ویا به عنوان  تبلیغات شرکت با چاپ نام و آرم روی آن  استفاده میشود